The Space of Grounded Imagination
Ο ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ
Η λεκτική αυτή περιγραφή ήρθε στον νου μας καθώς συζητούσαμε την πιθανή γειτνίαση καλλιτεχνών όπως οι Γιαν Φαμπρ, Μαρία Παπαδημητρίου και Αλμαγκούλ Μενλιμπάγεβα.
Στην καθημερινότητα έχουμε την τάση να αφήνουμε στην άκρη τη φαντασία ως πολυτέλεια, ή ως κάτι κενό περιεχομένου και άσχετο με την πραγματικότητα. Δεν είναι όμως άραγε η φαντασία ένα από τα προνομιακά πεδία της τέχνης, το σημαντικότερο, ίσως, χάρη στην ικανότητά της να μας βοηθά; Η τέχνη προσφέρει μια φαντασία που παραμένει γειωμένη στις εμπειρίες μας και προικίζει τα αντικείμενα τέχνης με νόημα. Αν και έχουμε την τάση να ομαδοποιούμε τους καλλιτέχνες με βάση θεματικά κριτήρια, είναι ίσως καλό να φέρνουμε κοντά διαφορετικές φαινομενικά θέσεις, ώστε να ανακαλύπτουμε ότι έργα που περιγράφουν τη φρίκη του κόσμου μας, μια ανθρωπότητα που ονειρεύεται ή στοχάζεται πάνω στη θέση μας ανάμεσα στους ορίζοντες του παρελθόντος και του μέλλοντος, μπορεί, στην τέχνη, και να συνεπάγονται η μία την άλλη. Η φαντασία περικυκλώνει τον κόσμο, όπως είπε κάποτε ο Άλμπερτ Άινσταϊν.
Εδώ, με τα σκαθάρια του, ο Φαμπρ επιτυγχάνει την τέλεια γλυπτική φόρμα: την ανθρωπόμορφη. Η Παπαδημητρίου παραπέμπει με το έργο της στη συλλογική φρίκη, υπονοώντας, έτσι, ταυτόχρονα και την ανθρωπιά. Η Μενλιμπάγεβα δίνει μια δυνατή απεικόνιση της θέσης του έθνους της: με τον θεό Tengri, τον «αιώνιο γαλανό ουρανό», αλλά και με τους πυλώνες μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος να κατατέμνουν τον ορίζοντα. Η πατρίδα της, το Καζακστάν, αποτελεί το λίκνο της θρησκείας του Τενγκρισμού, αλλά ταυτόχρονα και των σοβιετικών γκούλαγκ.